flib 50 jaar
Gepubliceerd op: 22 januari 2025

Wat u moet weten over het nieuwheidsvereiste bij gemeenschapsmodellen

Wilt u een modelrecht registeren? Dan moet het ontwerp een eigen karakter hebben, oftewel het ontwerp moet voldoende verschillen ten opzichte van reeds bestaande ontwerpen. Daarnaast moet het ontwerp nieuw zijn en dus nog niet eerder aan het publiek beschikbaar zijn gesteld. Dit laatste punt brengt vaak onbedoelde risico’s met zich mee, omdat ondernemers zich soms niet realiseren hoe snel zij zelf hun kansen op bescherming in gevaar kunnen brengen. In dit artikel leg ik uit wat het nieuwheidsvereiste inhoudt en waarom het belangrijk is om zorgvuldig om te gaan met het openbaar maken van een ontwerp.

Wat is het nieuwheidsvereiste?

Het nieuwheidsvereiste houdt in dat een ontwerp nieuw moet zijn om in aanmerking te komen voor modelbescherming. Dit betekent dat het ontwerp niet eerder openbaar gemaakt mag zijn op een wijze waardoor het bij zogenaamde ‘ingewijden van de betrokken sector’ bekend kon worden. Onder deze ingewijden worden doorgaans personen verstaan die beroepsmatig actief zijn in de sector waarin het ontwerp valt, zoals ontwerpers, producenten, distributeurs en andere professionals die actief zijn in de relevante markt.

Er bestaat echter een belangrijke uitzondering: de zogenaamde respijttermijn van 12 maanden voorafgaand aan de aanvraagdatum. Binnen deze periode kan een ontwerp openbaar gemaakt worden zonder dat dit de nieuwheid van het model aantast. Als een ontwerp echter meer dan 12 maanden vóór de registratiedatum openbaar wordt gemaakt, wordt het niet langer als nieuw beschouwd en kan het niet meer worden ingeschreven als model. Deze regel is bedoeld om ontwerpers de mogelijkheid te geven om hun creaties te testen of te promoten voordat zij bescherming aanvragen, zonder het risico te lopen hun rechten te verliezen.

Dit lijkt op het eerste gezicht een eenvoudige regel, maar in de praktijk gaat het nog wel eens mis. De nieuwheid kan bijvoorbeeld al worden ondermijnd door een openbare presentatie, een publicatie in een brochure, een deelname aan een beurs of zelfs een eenvoudige post op sociale media.

Voorbeeld: De Instagram-post van Rihanna en het Puma-model

Een bekend voorbeeld waarin het nieuwheidsvereiste een rol speelt, is het model van de zogenoemde ‘Creeper-schoen’ van Puma. Dit ontwerp werd ongeldig verklaard omdat het niet langer voldeed aan het criterium van nieuwheid. Wat ging er mis? Zangeres Rihanna, die destijds samenwerkte met Puma, deelde meer dan 12 maanden vóór de modelregistratie een foto op Instagram waarop zij de Creeper-schoenen droeg.

Hoewel de post onschuldig leek, bleek deze fataal voor de modelregistratie. Het Gerecht van de EU oordeelde namelijk dat de Instagram-post moest worden beschouwd als een openbaarmaking van het ontwerp, aangezien de schoenen duidelijk zichtbaar waren op de foto. Bovendien oordeelde het Gerecht dat deze openbaarmaking het ontwerp bekend had gemaakt bij ingewijden van de betrokken sector, zoals ontwerpers en professionals in de mode-industrie. Dit werd versterkt door Rihanna’s bekendheid, omdat er veel aandacht uitgaat naar wat zij draagt, wat de zichtbaarheid van het ontwerp verder vergrootte.

Omdat de openbaarmaking meer dan 12 maanden vóór de registratie plaatsvond, voldeed het ontwerp niet meer aan het nieuwheidsvereiste. Hierdoor kon het model niet langer worden beschermd. Dit voorbeeld benadrukt hoe zelfs een spontane, goedbedoelde actie grote gevolgen kan hebben voor de bescherming van intellectueel eigendom.

Is er dan helemaal geen bescherming bij gebrek aan nieuwheid?

Nee, als uw ontwerp niet als geregistreerd model kan worden beschermd, omdat bijvoorbeeld niet aan het nieuwheidsvereiste is voldaan dan zijn er nog andere mogelijkheden. Zelfs zonder registratie kunt u onder bepaalde voorwaarden toch aanspraak maken op een vergelijkbaar monopolie of alleenrecht. Dit recht staat bekend als het niet-geregistreerde gemeenschapsmodel. Let op dit recht is wel beperkt: de bescherming geldt slechts drie jaar vanaf de eerste openbaarmaking.

Is dat dan alles? Nee, als uw ontwerp voldoende uw eigen creatieve stempel draagt, kan deze ook auteursrechtelijk beschermd zijn. Hiervoor is geen registratie vereist. Toch raden wij aan om een I-Depot te doen bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Daarmee legt u de datum van uw ontwerp of tekening officieel vast. Dit kan van cruciaal belang zijn als u later wilt aantonen wanneer het ontwerp tot stand kwam.

Tips met betrekking tot het openbaar maken van ontwerpen

Om te waarborgen dat uw ontwerp blijft voldoen aan het nieuwheidsvereiste, is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met openbaarmaking ervan. Hier zijn enkele praktische tips om u te helpen:

  • Houd uw ontwerp vertrouwelijk tot registratie: Voorkom dat u uw ontwerp deelt met personen die er niet noodzakelijkerwijs toegang toe moeten hebben, totdat u uw modelregistratie heeft ingediend.
  • Gebruik geheimhoudingsovereenkomsten (NDA’s): Als u uw ontwerp moet delen met samenwerkingspartners, fabrikanten of klanten, zorg er dan voor dat zij een geheimhoudingsovereenkomst ondertekenen.
  • Registreer uw ontwerp tijdig: Wacht niet onnodig met het indienen van uw registratie.
  • Voorkom spontane openbaarmaking: Let op dat zelfs een enthousiaste post op sociale media – door u of door anderen – kan worden aangemerkt als een openbaarmaking en waarschuw uw medewerkers of de partijen waarmee u samenwerkt hiervoor.

Vragen?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of andere vragen aangaande het modellenrecht of  intellectueel eigendomsrecht? Contact een van onze advocaten via de mailtelefoon of het contactformulier voor een vrijblijvend eerste gesprek. Wij denken graag met u mee.

Artikelen door Britt Beumer

Stuur ons een bericht

Voor verdere vragen kunt u het formulier hieronder gebruiken. Wij nemen dan zo spoedig mogelijk contact met u op.