Wanneer mag u uw betalingsverplichting opschorten – en wanneer niet?

Komt uw contractspartij zijn afspraken niet na? Dan kunt u, onder bepaalde voorwaarden, uw eigen verplichtingen tijdelijk uitstellen. Dit noemen we opschorting. Opschorting wordt vaak gebruikt als middel om druk uit te oefenen en ervoor te zorgen dat de ander alsnog zijn verplichtingen nakomt. Maar let goed op. U kan uw eigen verplichtingen niet zomaar opschorten als u zelf uw verplichtingen niet op tijd bent nagekomen. Dit is een belangrijk principe, maar wordt in de praktijk nog wel eens over het hoofd gezien.

Wat is opschorting?

Opschorting betekent dat een partij haar verplichting tijdelijk mag uitstellen als de andere partij haar eigen verplichting niet nakomt. Bijvoorbeeld: een koper kan weigeren te betalen zolang de verkoper het afgesproken product nog niet heeft geleverd, terwijl dat volgens de overeenkomst al had moeten gebeuren. Zodra de wederpartij alsnog aan zijn verplichting voldoet, vervalt het opschortingsrecht en moet u zelf ook weer aan uw verplichtingen voldoen.

Om een beroep op opschorting te kunnen doen, moet er aan de volgende voorwaarden zijn voldaan:

1. Nakoming van de overeenkomst moet nog mogelijk zijn. Als de andere partij helemaal niet meer in staat is om zijn verplichtingen na te komen, kunt u uw eigen verplichtingen niet opschorten. Stel dat een product dat u zou ontvangen niet meer leverbaar is, dan heeft het geen zin om de betaling tijdelijk uit te stellen. Opschorting is bedoeld als drukmiddel om nakoming af te dwingen, maar als nakoming onmogelijk is, vervalt dat doel.
2. Een opeisbare verplichting. U kunt niet zomaar weigeren te betalen zonder geldige reden. De andere partij moet aan de op hem rustende verplichting niet tijdig of niet deugdelijk hebben voldaan.
3. Voldoende samenhang. Opschorting is alleen mogelijk als er een duidelijke en rechtstreekse relatie bestaat tussen de verplichtingen van beide partijen. U kunt bijvoorbeeld niet stoppen met het betalen van uw huur omdat een webshop uw bestelling te laat levert. Het moet dezelfde partijen betreffen. Maar het hoeft niet te gaan om verplichtingen die over en weer uit dezelfde overeenkomst voortvloeien, als er maar samenhang is.
4. Evenredigheid. De opschorting moet in verhouding staan tot de tekortkoming van de andere partij. U kunt niet de volledige betaling weigeren vanwege een kleine fout. Stel dat de andere partij 8 van de 10 bestelde producten levert, dan kunt u niet de betaling voor alle 10 producten opschorten.

Let op. In sommige gevallen kan in de overeenkomst of de algemene voorwaarden zijn opgenomen dat opschorting niet is toegestaan. Dit betekent dat u, zelfs als de andere partij zijn verplichtingen niet nakomt, uw eigen verplichtingen niet zomaar mag uitstellen. Het is daarom belangrijk om vooraf goed de contractuele afspraken en algemene voorwaarden te controleren.

Geen opschorting als de partij zelf in verzuim is

Als u zich op opschorting wilt beroepen, moet u dit op tijd doen. Wilt u uw betalingsverplichtingen opschorten, maar bent u al te laat met betalen? Dan kan u niet achteraf nog stellen “Ik betaal niet, want de andere partij heeft zijn verplichtingen niet/niet deugdelijk nagekomen.” Uw opschortingsrecht vervalt namelijk zodra u zelf in verzuim bent.

Voorbeeld: U heeft producten besteld bij een leverancier, maar bij levering blijkt dat de producten niet aan de afgesproken kwaliteitseisen voldoen. U meldt dit bij de leverancier en samen zoeken jullie naar een oplossing. Ondertussen stuurt de leverancier u de facturen met een betalingstermijn. U betaalt deze facturen niet binnen de gestelde termijn en ook niet nadat de leverancier u eraan heeft herinnerd. Pas later – als de betalingstermijnen al lang verstreken zijn – geeft u aan dat u niet wilt betalen vanwege de gebrekkige producten en beroept u zich op opschorting.

Kan dit nog?

Nee, dat kan niet meer. Doordat u de facturen te laat heeft betaald, bent u zelf in verzuim geraakt. En omdat u in verzuim bent, kunt u zich niet meer beroepen op opschorting. Het is dus erg belangrijk om  snel te handelen wanneer uw wederpartij de afspraken uit de overeenkomst niet nakomt en u meteen op opschorting beroepen..

Wat als een partij zich onterecht op opschorting beroept?

Schort uw betalingen niet zomaar op, maar controleer eerst of opschorting volgens de overeenkomst en de algemene voorwaarden is toegestaan en of u aan alle wettelijke eisen voldoet. Een onterecht beroep op opschorting kan namelijk grote gevolgen hebben. In dat geval voldoet u ten onrechte niet aan uw eigen verplichtingen, wat kan leiden tot verzuim en verdere juridische consequenties:

1. U raakt zelf in verzuim. Als u uw verplichtingen opschort zonder geldige reden, bent u vanaf dat moment zelf in verzuim. Dit betekent dat de andere partij rente kan eisen over het bedrag dat u verschuldigd bent en dat u mogelijk ook incassokosten moet betalen.
2. U moet mogelijk schadevergoeding betalen. Als u door het niet nakomen van uw verplichtingen schade bij de andere partij, kan die partij u daarvoor aansprakelijk stellen en een schadevergoeding eisen.
3. De ander kan de overeenkomst beëindigen. Als uw onterechte opschorting ernstig genoeg is, kan de andere partij de overeenkomst ontbinden. Dit kan betekenen dat u alsnog moet betalen of dat u zelf zonder de afgesproken prestatie achterblijft.

Conclusie

Opschorting van een (betalings-)verplichting moet op tijd en expliciet worden gedaan. Aan een onterecht beroep op opschorting zijn gevolgen verbonden. Twijfelt u of u aan de vereisten voldoet? Vraag dan om juridisch advies om vervelende gevolgen te voorkomen.

Vragen?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of andere vragen over opschorting? Neem contact op met een van onze  advocaten via de mail, telefonisch of vul het contactformulier in voor een vrijblijvend eerste gesprek. Wij denken graag met u mee.