Jurisdictie

Wanneer een staat bevoegd is om recht te spreken of recht te maken op een bepaald grondgebied of jegens bepaalde personen heeft zij ‘jurisdictie’. In beginsel gaat het hierbij om zaken die zich afspelen op het eigen grondgebied of die betrekking hebben op personen met de eigen nationaliteit. Deze rechtsmacht is dus niet onbeperkt. Om de Nederlandse rechters als voorbeeld te nemen: zij mogen alleen rechtspreken in gevallen waarbij door de betrokkenheid van Nederlands grondgebied of de Nederlandse nationaliteit het Nederlandse recht in het geding is.

Nederlandse rechters zijn ook bevoegd om bepalingen van Europees en internationaal recht toe te passen, voor zover het Nederlandse rechtsstelsel die mogelijkheid schept. Ook heeft een rechter jurisdictie wanneer twee contracterende partijen zijn overeengekomen dat ze hun eventuele toekomstige geschillen aan een Nederlandse rechter zullen voorleggen.

Jurisdictie kan grensoverschrijdend zijn. Zo zijn sommige bepalingen van de Nederlandse strafwet ook van toepassing op misdaden die in het buitenland tegen Nederlanders worden gepleegd, en kunnen Nederlandse autoriteiten arrestaties (laten) verrichten op buitenlands grondgebied wanneer zij dat met het betreffende land overeengekomen zijn.