Ambtshalve
In een proces hebben de partijen en de rechter verschillende rollen. Zo moeten de partijen alle feiten aandragen en duidelijk maken over welk geschil zij willen dat de rechter oordeelt. De rechter heeft naast de bevoegdheid om het geschil te beslechten echter nog een grote hoeveelheid eigen bevoegdheden. Wanneer hij zo’n bevoegdheid toepast, heet dat een ‘ambtshalve’ toepassing van een recht, dus zonder dat de partijen dat gevorderd hadden.
Een voorbeeld hiervan is dat de rechter ambtshalve bevoegd (en verplicht) is om de rechtsgronden aan te vullen bij de feiten en het geschil dat partijen aan hem voorleggen. Is er bijvoorbeeld sprake van een onrechtmatige daad maar vergeten partijen dat te vorderen, dan zal de rechter die rechtsgrond ambtshalve aanvullen.
Zie 25 Rv.