Actio Pauliana

Een Actio Pauliana is de actie die een schuldeiser kan uitvoeren in geval van faillissement van de schuldenaar. Het komt voor dat een schuldenaar vlak vòòr een faillisement bezittingen naar een ander doel toeschuift. Bij een faillissement kan de curator bepaalde rechtshandelingen van de failliete persoon terugdraaien (‘vernietigen’). Het moet dan gaan om rechtshandelingen die benadelend zijn voor de niet-voldane schuldeisers van de failliet. Vaak zijn deze kort voor het faillissement verricht.

Een onverplichte rechtshandeling van de failliet kan vernietigd worden als de failliet ten tijde van de handeling wist dat deze benadelend zou zijn voor de overige schuldeisers. Wanneer dit een rechtshandeling betreft waarbij de failliet een wederprestatie verkrijgt, zoals het aangaan van een verkoop, moet bovendien bewezen worden dat de wederpartij ook op de hoogte was van de waarschijnlijkheid van benadeling van de schuldeisers.

Wanneer de schuldenaar/failliet een opeisbare schuld voldoet, wat dus gezien kan worden als een verplichte rechtshandeling, is deze een stuk moeilijker te vernietigen. De curator moet dan namelijk ook aantonen dat schuldeiser ofwel op de hoogte was van de aanvraag van het faillissement, ofwel heeft samengespannen met de failliet om zichzelf boven de andere schuldeisers te begunstigen.

Ook buiten faillissement kan een Actio Pauliana worden ingesteld tegen een schuldenaar. Dan zijn het de benadeelde schuldeisers die de actie kunnen instellen, en moet het gaan om onverplichte rechtshandelingen.

Zie 42 en 47 Fw en 3:45 BW.