Beslag en executie

Wetgeving rond beslag en executie is vastgelegd in het beslag- en executierecht. Beslag leggen ten laste van een debiteur gaat in Nederland vrij eenvoudig en snel. Bij een onbetaald gebleven vordering kan de crediteur overwegen beslag te leggen op bankrekeningen, inventaris, voorraad of zelfs onder de klanten van de debiteur. Rond beslag en executie zijn wettelijk vastgestelde procedures van kracht. Voor een aantal (mogelijke) stappen is het noodzakelijk een advocaat in de arm te nemen.

Onbetaalde rekening

Indien een debiteur niet betaalt en de crediteur stappen wil ondernemen kan de vordering voorgelegd worden aan de rechter. Voorafgaand aan een dergelijke juridische procedure is het mogelijk om conservatoir beslag te leggen ten laste van de debiteur. Het beslag is onderdeel van het beslagrecht. Een advocaat moet het verzoek indienen bij de rechtbank. De rechtbank beoordeelt het verzoek en kan dan verlof (toestemming) verlenen voor het leggen van het beslag. Pas wanneer een gerechtelijke procedure is geweest en de debiteur alsnog weigert te betalen, start het executoriaal beslag.

Conservatoir beslag

Bij conservatoir beslag leggen wordt vermogen zogenaamd ‘bevroren’ totdat de rechter een oordeel heeft uitgesproken over het innen van de vordering. Wanneer het conservatoir beslag doel treft, krijgt de crediteur zekerheid dat er bij de debiteur nog verhaalsmogelijkheden zijn wanneer er een toewijzend vonnis volgt. De banktegoeden, onroerende activa en roerende zaken waarop het conservatoir beslag is gelegd, blijven namelijk beschikbaar voor de crediteur. Dit zorgt ervoor dat de vordering ook daadwerkelijk geïnd kan worden, nadat de rechter de schuldeiser in het gelijk heeft gesteld. Dit beslag kan worden gelegd op het gehele vermogen van de schuldenaar.

Bijkomend voordeel van het leggen van conservatoir beslag is dat de debiteur per direct niet meer kan beschikken over het beslagen goed. Bij beslag laten leggen op bankrekeningen kan de debiteur bijvoorbeeld niet meer over zijn geld beschikken en bij inbeslagname van roerende zaken kan de debiteur niet meer over deze zaken beschikken. Dit leidt er in een sommige gevallen toe dat de debiteur alleen al hierom overgaat tot betalen. De debiteur wordt in dat geval door het gelegde beslag min of meer gedwongen om alsnog tot volledige betaling over te gaan waarmee het ontstane geschil direct is opgelost.

De procedure

Voor het leggen van conservatoir beslag moet een verzoekschrift worden ingediend bij de rechtbank binnen het arrondissement waar zich één of meer van de zaken bevinden waarop de crediteur het beslag wil leggen of waar één van de personen onder wie het beslag wordt gelegd woont. Het indienen van een dergelijk verzoekschrift kan alleen door een advocaat worden gedaan.

De rechtbank verleent naar aanleiding van het verzoekschrift al dan niet verlof tot het leggen van beslag. Voor de beslaglegging zelf is het noodzakelijk een gerechtsdeurwaarder in te schakelen. De deurwaarder verricht enkele formele handelingen, waarna hij schriftelijk mededeling doet aan de debiteur over de beslagname. Deze schriftelijke mededeling dient voorzien te zijn van het door de rechter afgegeven verlof, het verzoekschrift en het beslagexploot.

Waarop kan beslag gelegd worden?

In beginsel kan op alle vermogensbestanddelen van de debiteur conservatoir beslag worden gelegd. Bijvoorbeeld op een woning, auto of bankrekening, maar ook beslag op aandelen is mogelijk. Het gehele vermogen van een schuldenaar is vatbaar voor het leggen van beslag. De vorderingen die een schuldenaar heeft op anderen vallen ook onder het vermogen van de schuldenaar. Deze anderen worden ook wel aangeduid als derden.

Beslag onder derden

Beslag onder derden wordt ook wel aangeduid met het begrip derdenbeslag. Hiermee worden alle beslagen bedoeld die een deurwaarder legt bij een derde. Er wordt dus beslag gelegd bij iemand die eigenlijk niet betrokken is bij het geschil tussen de schuldeiser en de schuldenaar. Desondanks zal deze derde wel moeten voldoen aan de instructies van de deurwaarder.

Bij bankbeslag wordt beslag gelegd op de vorderingen die de schuldenaar heeft op een bank. Bijvoorbeeld als de schuldenaar bij die bank een rekening aanhoudt met daarop een positief saldo. Het leggen van beslag op iemands bankrekening of andere banktegoeden is daarmee een vorm van derdenbeslag. De bank staat namelijk buiten het geschil tussen schuldeiser en schuldenaar.

Ook het leggen van beslag op iemands loon of uitkering wordt onder derdenbeslag gerekend. We spreken dan van een zogenaamd loonbeslag. Een schuldenaar in loondienst heeft namelijk op basis van zijn arbeidsovereenkomst periodiek loon te vorderen van zijn werkgever. Omdat deze vordering ook tot het vermogen van de schuldenaar behoort kan een schuldenaar hierop ook beslag leggen. Er wordt dan dus beslag gelegd bij de werkgever. Dat resulteert erin dat de werkgever het loon niet zomaar mag overmaken aan zijn werknemer (rekening houdende met onder meer de beslagvrije voet).

Beslag opheffen

Tegen een door de voorzieningenrechter gegeven verlof tot beslag kan geen hoger beroep worden ingesteld. Er zijn voor de schuldenaar wel andere mogelijkheden om het beslag op te heffen. De schuldenaar kan een kort geding beginnen waarin hij opheffing van de beslaglegging verzoekt. Een dergelijke procedure kan alleen door een advocaat worden opgestart.

Summierlijk blijken van de ondeugdelijkheid

Voor het opheffen van het beslag dient de ondeugdelijkheid van de vordering summierlijk te zijn gebleken. Degene die middels een kort geding vordert dat het beslag moet worden opgeheven dient (beknopt) aannemelijk te maken dat de vordering die de beslaglegger zegt te hebben niet (meer) bestaat of bijvoorbeeld is verjaard.

Zekerheidstelling

Een andere manier die in de praktijk veelvuldig voorkomt is het stellen van zekerheid. Indien er zekerheid wordt gesteld voor de vordering van de schuldeiser, bijvoorbeeld door middel van het stellen van een bankgarantie, dan zal een rechter bij uitspraak bepalen dat het beslag moet worden opgeheven. De gestelde zekerheid komt in dat geval in plaats van het conservatoir beslag.

In ongelijk gestelde crediteur

Wanneer de beslaglegger (crediteur) uiteindelijk door uitspraak van de rechter in het ongelijk wordt gesteld, wordt het conservatoir beslag opgeheven. De goederen waarop beslag was gelegd, staan dan weer ter vrije beschikking aan de vermeende schuldenaar. In sommige gevallen kan de schade die de vermeende schuldenaar heeft geleden als gevolg van de onterechte beslaglegging, worden verhaald op de beslaglegger.

Executoriaal beslag

Als er al een gerechtelijke procedure is gevoerd en de schuldenaar is veroordeeld om te betalen, maar hier wordt niet vrijwillig aan voldaan, dan heeft de schuldenaar de mogelijkheid voor het executoriaal beslag leggen. We spreken dan over het executeren van het vonnis en het executierecht is van toepassing.

Net als bij conservatoir beslag kan alleen de gerechtsdeurwaarder het beslag leggen. Anders is dat bij executoriaal beslag niet eerst toestemming van de rechter nodig is, hetgeen wel het geval is bij conservatoir beslag. Opnieuw geldt dat in beginsel op alle vermogensbestanddelen van de schuldenaar executoriaal beslag kan worden gelegd. Wanneer er voorafgaand aan de procedure conservatoir beslag is gelegd dan zal dit conservatoir beslag van rechtswege overgaan in executoriaal beslag.

Wanneer betaling uitblijft, zal de deurwaarder het executoriaal beslag gaan uitwinnen. Het is afhankelijk van waar het beslag op is gelegd, hoe dit plaatsvindt. Bij bankbeslag zal de deurwaarder de bank opdracht geven om het onder het beslag vallende geld aan hem uit te betalen. Indien beslag is gelegd op de woning van de schuldenaar dan kan de deurwaarder in overleg met de notaris de woning op een openbare veiling verkopen.

Bij beslaglegging op aandelen dient de beslaglegger de rechtbank te verzoeken om een termijn en de voorwaarden voor de verkoop vast te stellen, waarna verkoop in het openbaar of onderhands plaatsvindt. Alle executoriale maatregelen kunnen vanzelfsprekend plaatsvinden zonder toestemming van de schuldenaar.

Internationaal beslag: Europees beslagbevel

Tegenwoordig kan binnen de Europese Unie makkelijker beslag worden gelegd op buitenlandse bankrekeningen. Dit kan middels een Europees beslagbevel. Het beslagbevel is een verordening van de EU, waar alle lidstaten – uitgezonderd van Denemarken en het Verenigd Koninkrijk – de wetgeving op hebben moeten aanpassen.

Het beslagbevel is van toepassing als u beslag wilt laten leggen op bijvoorbeeld de rekening of het vermogen van een buitenlandse afnemer (conservatoir beslag). Een schuldeiser uit Nederland kan het verzoek tot het conservatoir beslag indienen bij de voorzieningenrechter in eigen land. Nadat het verzoek is getoetst, stelt de rechter vast tegen welk bedrag beslag mag worden gelegd. Belangrijk om te weten is dat voor een Europees beslagbevel strenge voorwaarden verbonden zijn en hoge eisen gesteld worden aan het bewijzen dat de beslaglegging noodzakelijk is.

Deze nieuwe regeling, die naast de procedures voor beslag en executie die in de EU-lidstaten geldt, maakt het leggen van beslag internationaal eenvoudiger en neemt minder tijd en kosten in beslag. Daarnaast is Fruytier Lawyers in Business onderdeel van Lawyers Associated Worldwide, een internationaal netwerk van advocatenkantoren. Met betrekking tot internationaal beslag kunnen wij – indien nodig – met behulp van onze LAW-partners snel en efficiënt vorderingen incasseren.

Gespecialiseerd in beslag- en executierecht

De advocaten van Fruytier Lawyers in Business zijn gespecialiseerd in beslag- en executierecht. Als uw partner kunnen wij met onze kennis en ervaring u verder adviseren over de te nemen stappen wanneer betaling door uw debiteur uitblijft en u beslag wilt leggen of wanneer er bij u beslag is gelegd. Wilt u meer weten over uw mogelijkheden rond beslag en executie? Neem dan vrijblijvend contact op met onze in ondernemingsrecht gespecialiseerde advocaten.