Aandelentransactie en activa passiva transactie

Bij een bedrijfsovername komt veel kijken. Het maakt verschil of een koper een eenmanszaak of VOF overneemt ten opzichte van het overnemen van een BV. Het overnemen van eerstgenoemden kan simpelweg met het bereiken van overeenstemming over de koop door de activa en passiva over te nemen. Deze vorm van overname is niet vormgebonden en niet wettelijk vastgelegd. Een BV heeft een eigen rechtspersoonlijkheid en daardoor zijn er twee opties om een BV over te nemen. Dit kan via een aandelentransactie en via een activa passiva overname. Hieronder geven wij uitleg over beiden: aandelentransactie en activa passiva transactie.

Aandelentransactie

Zoals gezegd is de BV een rechtspersoon. De BV kan zelf goederen bezitten en schulden hebben. Het eigendom van de BV ligt in handen van de houder(s) van de aandelen. Bij een aandelentransactie worden de aandelen in de vennootschap verkocht. Deze aandelen krijgen dan een nieuwe eigenaar.

De schulden en bezittingen, maar ook alle rechten en verplichtingen, contracten met leveranciers, personeel en afnemers, licenties en vergunningen en bijvoorbeeld schulden aan de belastingdienst blijven dus eigendom van de BV. Het bedrijf blijft geheel in stand en alleen de eigenaar van de BV wisselt. Het verschil tussen een aandelentransactie en activa passiva transactie is dat bij een activa passiva overname de bezittingen van een bedrijf (of een deel hiervan) worden verkocht.

De overdracht van aandelen afronden

De overdracht van aandelen moet altijd geschieden door een notaris. De notaris bekijkt of de verkoper eigenaar is van de aandelen en of hij bevoegd is deze te verkopen. In de statuten van een BV staat meestal een blokkeringsclausule opgenomen. Dit betekent dat een aandeelhouder niet zomaar zijn aandelen kan verkopen. De notaris stelt een akte op waarbij de aandelentransactie wordt geregeld. Vervolgens wordt het aandeelhoudersregister van de BV bijgewerkt, zodat duidelijk is wie eigenaar is (of eigenaren zijn) van de uitgegeven aandelen. Ook hier verschillen de aandelentransactie en activa passiva transactie. Bij overname van activa en passiva is de gang naar de notaris niet verplicht.

Naast de notariële akte van aandelenoverdracht is het verstandig om de verdere afspraken tussen de diverse aandeelhouders vast te leggen in een aandeelhoudersovereenkomst. Hier kunt u een aandeelhoudersovereenkomst voorbeeld bekijken.

Voordelen van overdracht van aandelen

Het voordeel van de aandelentransactie tegenover een activa passiva transactie is dat met deze ene (notariële) handeling alle rechten en verplichtingen van de BV in één keer overgaan naar de nieuwe eigenaar. Maar let op: ook alle (verborgen) verplichtingen gaan over, dus ook alle schulden. Het is daarom erg belangrijk van tevoren goed inzicht te hebben in de verplichtingen van de BV voordat de aandelen worden overgenomen.

Als de BV in het bezit is van registergoederen kan er nog een voordeel zijn (mits dit minder is dan 70% van het balanstotaal). Doordat deze automatisch meegaan in de bedrijfsovername hoeft er geen overdrachtsbelasting betaald te worden.

Heeft een koper recht op investeringsaftrek?

Ten opzichte van de aandelentransactie en activa passiva transactie kleeft op fiscaal gebied een nadeel aan de aankoop van aandelen door de nieuwe eigenaar. Er is namelijk geen recht op investeringsaftrek; de betaalde goodwill mag niet worden afgeschreven op de balans. Bij een activa passiva overname kan de betaalde goodwill in bijvoorbeeld tien jaar worden afgeschreven, wat een fiscaal aftrekbare kostenpost oplevert.

Er zijn nog meer fiscale voor- en nadelen tussen de overnamevormen. Fruytier Lawyers in Business werkt hiervoor samen met een aantal fiscalisten waarmee wij u een compleet plaatje kunnen geven bij een voorgenomen bedrijfsovername en u kunnen adviseren bij de overdracht.

Change of control bepaling

In sommige contracten met leveranciers en afnemers staat een change of control bepaling. Dit geeft één van de partijen de mogelijkheid de overeenkomst te beëindigen als bij de andere partij de zeggenschap wijzigt. Dit is onder meer het geval bij een aandelentransactie. Let bij de overname van een bedrijf goed op of dit soort bepalingen in contracten zijn opgenomen. Dit kan betekenen dat na een overname contracten worden beëindigd en dat is vaak van invloed op de prijs die men wil betalen. Het verschil tussen een aandelentransactie en activa passiva transactie is dat de koper bij een overname van activa en passiva veelal opnieuw om tafel moet met afnemers en leveranciers om te onderhandelen over contracten en condities.

Verkoop van activa

De aandelentransactie en activa passiva transactie verschillen specifiek in wat of welke bedrijfsonderdelen bij een aankoop daadwerkelijk worden overgenomen. Bij een verkoop van activa worden de bezittingen van een bedrijf (of een gedeelte daarvan) verkocht. Het gaat hier bijvoorbeeld om machines, inventaris, voorraden en personeel. Het eigendom hiervan gaat over van de ene BV naar de andere BV. De nieuwe eigenaar neemt dus niet zomaar alles over. Alleen de bij de koop genoemde zaken gaan over, dit moet duidelijk worden omschreven.

Er zijn verschillende soorten activa, zowel de vlottende activa (denk hierbij aan grondstoffen en voorraden) als de vaste activa (langdurige bezittingen, zoals onroerend goed of vaste speciale machines) kunnen worden overgenomen bij een activatransactie. Naast verkoop van activa is er soms ook overname van de passiva. Dit betreft de schulden van het bedrijf. Dit kunnen leningen, banktegoeden, debiteuren en crediteuren zijn.

Voordelen en nadelen van activa passiva overname

Het is best bewerkelijk om alle zaken juist te omschrijven bij een activatransactie. Dit moet zorgvuldig gebeuren om achteraf discussie te voorkomen. Door de wijziging van eigenaar kunnen bestaande contracten niet zomaar worden voortgezet. Er moeten met de betreffende contractpartijen nieuwe afspraken worden gemaakt en de koper van het bedrijf kan in deze situatie niet voortbouwen op de opgebouwde relaties van de verkopende partij. Een prominent en bewerkelijk onderscheid tussen de aandelentransactie en activa passiva transactie.

Voor het overnemen van personeel en een huurovereenkomst voor een bedrijfsruimte gelden bijzondere regels, waarbij binnen een activa passiva overname rekening mee moet worden gehouden. Voor overname van personeel geldt dat de regels gelden voor overname van onderneming. Voor de overname van een huurcontract gelden de regels omtrent indeplaatsstelling.

Aandelentransactie en activa passiva transactie

Hierboven zijn diverse voor- en nadelen geschetst van aandelentransactie en activa passiva transactie. Veelal zal een verkoper neigen naar een aandelentransactie, om zo in één keer al zijn rechten en verplichtingen over te doen aan de koper. Als de verkoper een sterke positie heeft zal de bedrijfsovername dus sneller plaatsvinden via een verkoop van de aandelen.

In het geval dat een koper een sterkere positie heeft en hij niet alle onderdelen van het bedrijf wenst over te nemen, dan zal een activa passiva overname meer op zijn plaats zijn.

Tot slot zijn er ook fiscale voor- en nadelen die meewegen bij het besluit tot overdracht van aandelen of activatransactie. De keuze is niet zomaar gemaakt en heeft juridische en economische gevolgen.

Due diligence onderzoek

Het is bij een bedrijfsovername altijd verstandig om een due diligence onderzoek te laten uitvoeren. In de volksmond noemt men dit ook wel een boekenonderzoek, maar een due diligence omvat meer. Er wordt namelijk ook gekeken naar de juridische, financiële, fiscale en commerciële aspecten van de betrokken onderneming(en). Zo krijgt u een zo compleet mogelijk beeld van wat u koopt en welke risico’s en kansen daarbij horen.

De advocaten ondernemingsrecht van Fruytier hebben veel ervaring met fusies en overnames, zowel bij grote ondernemingen als binnen het MKB. U kunt gerust eens vrijblijvend contact met ons opnemen.