Boetebeding

Een boetebeding is een bepaling voor het overtreden van vastgelegde regels en afspraken in een arbeidsovereenkomst. Bij het overtreden van voorschriften of het niet nakomen van verplichtingen door een werknemer, kan een werkgever de werknemer hiervoor een boete opleggen. De werkgever besluit zelf of de boete daadwerkelijk wordt opgelegd. Wat is een boeteclausule precies en welke voorwaarden zijn verbonden aan het opleggen van een contractuele boete?

Wat is een boetebeding?

Een boetebeding is een clausule in een arbeidsovereenkomst waarin werkgever en werknemer de gevolgen vastleggen van het niet nakomen van gemaakte afspraken. In de wet wordt het beding beschreven als: ‘Beding waarbij is bepaald dat de schuldenaar, indien hij in de nakoming van zijn verbintenis tekortschiet, gehouden is een geldsom of een andere prestatie te voldoen, ongeacht of zulks strekt tot vergoeding van schade of enkel tot aansporing om tot nakoming over te gaan’ (artikel 6:91 BW). Vrij vertaald betekent dit dat wanneer een partij, bijvoorbeeld een werknemer, de overeengekomen afspraak niet naleeft, aan de andere partij (werkgever) een boete moet betalen.

Voorbeelden van strekkingen van de boeteclausule

Er zijn veel voorbeelden van strekkingen van het boetebeding in een arbeidsovereenkomst. In praktijk wordt de boetebepaling vaak gekoppeld aan voorschriften en ordebepalingen van de werkgever. Daarnaast is een boeteclausule een terugkerend onderdeel van bijvoorbeeld een concurrentiebeding, relatiebeding of geheimhoudingsbeding.

Voorbeelden van het boetebeding in een arbeidsrelatie zijn overtreding van:

• veiligheidsvoorschriften
• orde- of werkvoorschriften
• het ziekteverzuimreglement
• een rookverbod
• een geheimhoudingsverplichting
• een concurrentiebeding
• het internetprotocol
• een relatiebeding
• het verbod op nevenactiviteiten

Naast de eerder genoemde voorbeelden waarin sprake is van een contractuele boete, kan de
werkgever ook een schadevergoeding vorderen in het geval van een wanprestatie. Voorbeelden van een ernstige wanprestatie zijn (ondanks een waarschuwing) regelmatig te laat op het werk komen, opzettelijk niet naar behoren presteren of het opzettelijk verstoren van de orde binnen de organisatie.

Boetebeding in arbeidsovereenkomst

Aan het opstellen van een boetebeding in de arbeidsovereenkomst zijn verschillende voorwaarden verbonden. Deze algemene regels dienen met name ter bescherming van de werknemer aan wie de boete kan worden opgelegd.

Een contractuele boete moet voldoen aan de volgende eisen:

1. Het boetebeding moet schriftelijk zijn overeengekomen in de arbeidsovereenkomst of een document waar de overeenkomst naar verwijst, zoals een huishoudelijk reglement of een cao.
2. De voorschriften van het beding moeten duidelijk omschreven zijn, zowel de voorwaarden waar de boete voor geldt als de hoogte van de boete.
3. De hoogte van de boete die de medewerker verschuldigd is, mag per week maximaal het loon van een halve dag (werkdag) bedragen.
4. De boete mag – mits expliciet vermeld in de clausule – op geen enkele wijze ten goede komen van de werkgever, maar dient te worden. afgedragen aan een overeengekomen bestemming van de boete, zoals een goed doel of een geblokkeerde rekening waarvan gelden ten goede komen van (alle) medewerkers.
5. Indien de werkgever aantoonbaar schade heeft geleden kan de boeteclausule als gefixeerde schadevergoeding overeengekomen worden, in dit geval kan de boete wel aan de werkgever ten goede komen.

In het geval dat de betreffende werknemer meer verdient dan het minimum geldend dagloon kan worden afgeweken van bovenstaande eis met betrekking tot de maximale hoogte van de boete. Wel heeft een rechter de bevoegdheid de boete op verzoek van de werknemer te matigen.

Voorwaarden voor innen contractuele boete

Is sprake van overtreding van het boetebeding? Dan kan de werkgever de werknemer een boete opleggen. De werkgever bepaalt aan de hand van de situatie welke actie ondernomen wordt. Hierbij kan de werkgever ervoor kiezen de boete op te leggen of, in geval van schade, een schadevergoeding te eisen. Het is niet toegestaan zowel een boete als een schadevergoeding te eisen voor hetzelfde feit. De werkgever kan de contractuele boete innen door de verschuldigde boete in te houden op het loon of salaris van de werknemer. Het geïnde bedrag wordt overgemaakt naar de daarvoor dienende bestemming.

Boetebepaling bij concurrentiebeding

Een boetebeding maakt in praktijk vaak onderdeel uit van het concurrentiebeding of relatiebeding. Bij het overtreden van het concurrentiebeding of relatiebeding kan de werkgever de (oud-)werknemer dwingen tot het betalen van compensatie in de vorm van een boete. In deze specifieke situatie zijn andere regels van kracht: bijzondere regels. De boete mag hoger zijn dan de algemene regels voor de boeteclausule voorschrijven. Tevens is, in tegenstelling tot het boetebeding in de arbeidsovereenkomst, toegestaan de boete of schadevergoeding te vorderen.

Schadevergoeding bewuste roekeloosheid

Niet alle boetes en schadevergoedingen dienen expliciet vermeld te zijn in een boetebeding. Veroorzaakt een medewerker schade en is hierbij sprake van bewuste roekeloosheid, opzet of grove schuld van de werknemer? Dan kan de werkgever een volledige schadevergoeding eisen van de werknemer voor de schade die ontstaan is door toedoen van de medewerker. Deze maatregel hoeft niet uitdrukkelijk opgenomen te zijn in een arbeidsovereenkomst.

Laat uw boeteclausule opstellen of toetsen

De wet- en regelgeving rondom een boetebeding in een arbeidsovereenkomst is gecompliceerd. Naast de algemene regelgeving, is afhankelijk van de situatie ook een bijzondere regelgeving van toepassing. De bijzondere regels gelden alleen voor specifieke boetebedingen, denk hierbij aan disciplinaire boetes. Het is daarom belangrijk om u goed te laten adviseren. Een boetebeding dat niet correct is opgesteld kan grote (financiële) gevolgen hebben. Raadpleeg daarom altijd een jurist. Onze specialisten in arbeidsrecht staan u graag bij en kunnen desgewenst advies geven over een boetebeding opstellen of een boeteclausule voor u toetsen.