Duits recht bij Nederlandse rechter?

Internationale zakendoen biedt veel kansen voor een ondernemer, maar welk recht is van toepassing als het misgaat? Dit hoeft geen verrassing te zijn, omdat dit vooraf in een overeenkomst kan worden vastgelegd. Echter, ondernemers zijn zich vaak onvoldoende bewust van de risico’s rondom zakendoen met buitenlandse partijen. Geschillen met een internationaal aspect komen namelijk regelmatig voor. Het is nadelig voor beide partijen wanneer pas op het moment dat er onenigheid is, moet worden uitgezocht welk recht van toepassing is en waar geprocedeerd moet worden.

Geen rechtskeuze in overeenkomst

Bij het aangaan van een overeenkomst moet uiteraard altijd goed worden gelet op de inhoud en de mogelijke gevolgen. Wanneer in de overeenkomst of in de toepasselijke voorwaarden niet staat dat Nederlands recht van toepassing is, moet men extra alert zijn. Consumenten genieten vaak nog enige bescherming, maar bedrijven meestal niet. Het kan zomaar zo zijn dat een Nederlandse ondernemer voor de Nederlandse rechter staat in een geschil waarop Duits recht van toepassing is.

Duitse uitgever – NL onderneming

Het overkwam een Nederlands onderneming, die in Nederland wordt gedagvaard waarbij de Nederlandse rechter het geschil inhoudelijk naar Duits recht beoordeelt. De procedure was aangespannen door een Duitse uitgever van bladen, die de Nederlandse BV had benaderd met het aanbod om een artikel over de onderneming te schrijven. De inhoud van het artikel vond plaats aan de hand van een telefonisch interview. Aansluitend is verzocht om het toezenden van enkele foto’s voor plaatsing bij het artikel.

Geschil over kosten

Voor wat betreft de kosten was gecommuniceerd dat deze ‘laag’ zouden zijn en dat het vervaardigen van de tekst zelfs gratis was. Tegen alle verwachtingen in krijgt de Nederlandse BV – mede vanwege de geplaatste foto’s – achteraf een rekening van ruim € 7.500,- gepresenteerd. Die wenst zij niet te voldoen en de Duitse uitgever gaat vervolgens over tot het starten van een procedure in Nederland. In zo’n procedure gaat het om de bevoegdheid van de rechter én om het toepasselijke recht.

Duits recht bij Nederlandse rechter?

De vraag welke rechter bevoegd is, wordt beantwoord aan de hand van een EG-Verordening, die bekend staat als de EEX-Verordening. Op enkele uitzonderingen na is de rechter bevoegd van de lidstaat waar de gedaagde is gevestigd en dat is in dit geval Nederland. Vervolgens moet worden uitgemaakt welk recht van toepassing is. Partijen kunnen een rechtskeuze maken, waarin zij vastleggen welke recht van toepassing is. De rechtskeuze is in principe vrij en biedt partijen zekerheid.

Kenmerkende prestatie

Als er geen rechtskeuze is gemaakt dan wordt er gekeken naar het recht van het land van de partij die de kenmerkende prestatie van de overeenkomst heeft verricht of moet verrichten. Denk daarbij aan de fabrikant die iets moet maken of leveren of de partij die een dienst moet verrichten. Wat de kenmerkende prestatie is kan onduidelijk zijn, maar de verplichting om te betalen is ondergeschikt aan de verplichting om te leveren.

Nederlandse rechter maar Duits recht

In dit geval verklaart de Nederlandse rechter zich bevoegd, omdat de gedaagde in Nederland is gevestigd. Hij verklaart het Duitse recht toepasselijk, omdat de kenmerkende prestatie in dit geval bestaat uit het schrijven, opmaken en publiceren van het artikel. Die prestatie is in Duitsland verricht en dus wordt de rechtsverhouding door het Duits recht beheerst.

Meewerken is overeenkomst

De Nederlandse BV voert allereerst aan dat er in het geheel geen overeenkomst tot stand is gekomen. Dit verweer gaat volgens de rechter niet op omdat er – ondanks onduidelijkheid over de kosten – wel is meegewerkt aan de publicatie van het artikel.

Wilsgebrek

Daarnaast stelt de BV dat zij de overeenkomst naar Duits recht wil vernietigen op grond van een wilsgebrek wegens ‘dwaling’, dat wil zeggen een onjuiste voorstelling van zaken. Dat is naar Duits recht ook mogelijk en in dat verweer gaat de rechter wel mee. Van belang is dat de Duitse uitgever het initiatief heeft genomen, dat herhaaldelijk is gesteld dat het artikel ‘gratis’ zou zijn, dat het toezenden van de foto’s slechts een formaliteit zou zijn en dat de factuur pas achteraf is toegezonden met de gewraakte totaalprijs.

Verwarring

De rechter oordeelt verder dat de verwarring over de aard van het werk ook een belangrijke rol speelt. De Nederlandse BV ging uit van een redactioneel artikel en niet van een advertorial (een advertentie). De Duitse uitgever kondigde het ook aan als een reportage over de onderneming waardoor de indruk werd gewekt dat het om een journalistiek product ging zonder dat zij duidelijk was over de kosten.

Dwaling

De rechter concludeert dat de BV bij het aangaan van de overeenkomst heeft gedwaald over de aard en de kosten en dat bij haar de wil ontbrak om daarvoor een substantiële vergoeding te betalen. Als zij dit had geweten zou zij de overeenkomst niet of niet op dezelfde voorwaarden zijn aangegaan.

Verschillende rechten

De rechter merkt nog op dat – in afwijking van het Nederlands recht – de Duitse uitgever er zich naar Duits recht niet op kan beroepen dat de dwaling voor rekening van de dwalende blijft. Wel kent de Duitse wetgeving echter de mogelijkheid om bij dwaling een schadevergoeding te eisen, maar dat heeft de Duitse uitgever niet gedaan. Die vorderde namelijk alleen nakoming. De slotsom is dat de Duitse uitgever naar Duits recht in het ongelijk gesteld en wordt veroordeeld in de kosten.

De zaak illustreert het belang van oplettendheid bij het aangaan van een overeenkomst met een buitenlandse partij. Als buitenlands recht van toepassing is of kan zijn, is het raadzaam om tijdig deskundige hulp in te roepen. Ons kantoor maakt deel uit van een wereldwijd netwerk van advocatenkantoren en daardoor kunnen we u snel en kundig van internationaal advies op maat voorzien.