Crocs verliest modelbescherming in Europa: Het belang van nieuwheid bij modelregistratie

In 2025 heeft de Board of Appeal van het Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO) de modelregistratie van Crocs, bekend van de iconische kunststof klompen, in de Europese Unie ongeldig verklaard. Dit volgde op een juridische strijd met de Spaanse kledingfabrikant Gor Factory, die betoogde dat het ontwerp niet voldeed aan het nieuwheidsvereiste. De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor de bescherming van Crocs tegen namaak, aangezien het ontbreken van modelbescherming de weg vrijmaakt voor concurrenten om soortgelijke ontwerpen op de markt te brengen.

Achtergrond van het geschil

In 2004 registreerde Crocs het model van hun bekende ‘clogs’ bij het EUIPO. In oktober 2022 startte Gor Factory een nietigheidsprocedure met het argument dat het ontwerp niet nieuw was en onvoldoende individueel karakter had. Met andere woorden, het model was volgens Gor Factory al vóór de indiening in 2004 openbaar gemaakt en het model wekt dezelfde totaalindruk bij een ‘geïnformeerde gebruiker’ als dat eerder gepubliceerde ontwerp. Een geïnformeerde gebruiker in het modellenrecht is iemand die het betreffende product regelmatig gebruikt, bekend is met verschillende ontwerpen op de markt en bij het beoordelen van ontwerpen een verhoogde mate van aandacht en bewustzijn toont.

Als bewijs voerde Gor Factory een archiefversie van de website Happy Soles uit 2003 aan, waarop een rode klomp met een soortgelijke zool en perforaties op de bovenkant en zijkanten te zien was. Dit beeldmateriaal, afkomstig van de Wayback Machine, een digitaal archief dat de openbaarmakingsdatum van online content vastlegt, toonde volgens Gor Factory aan dat het ontwerp van Crocs al voor de registratie openbaar bekend was.

Crocs verweerde zich door te stellen dat haar model zich onderscheidde door de aanwezigheid van een hielband, die niet op het oudere ontwerp van Happy Soles te zien was. Dit zou volgens haar een andere totaalindruk geven en haar model toch een individueel karakter verlenen.

De Invalidity Division van het EUIPO volgde deze redenering niet en verklaarde het model op 22 januari 2024 nietig. Volgens de Invalidity Division was de hielband slechts een klein, functioneel detail dat de algemene indruk van de schoen niet significant veranderde. De kern van het ontwerp – de vorm, de plaatsing van de perforaties en de algehele proporties – kwam te veel overeen met het oudere ontwerp van Happy Soles.

De beslissing van de Board of Appeal

Crocs ging in beroep bij de Board of Appeal. Daar bleef zij volhouden dat de hielband een onderscheidend kenmerk was en dat een geïnformeerde gebruiker een kritisch oog heeft voor details en dus direct zou opmerken of een schoen wel of geen hielband heeft. Dit zou volgens Crocs leiden tot een andere totaalindruk, waardoor hun model als nieuw en individueel karakteristiek moest worden beschouwd.

De Board of Appeal stelde dat de geïnformeerde gebruiker een belangrijke rol speelt bij de beoordeling van modelbescherming. In deze zaak werd aangenomen dat de geïnformeerde gebruiker een consument is die gewend is aan het kopen en dragen van klompen, zich bewust is van ontwerpvariaties en actief informatie zoekt, bijvoorbeeld via catalogi en online winkels.

Toch oordeelde de Board of Appeal dat de hielband niet voldoende was om het model als uniek te beschouwen. Hoewel de hielband een zichtbaar verschil is, de totaalindruk van het model grotendeels wordt bepaald door de vorm van de schoen, de plaatsing van de perforaties en de algemene proporties. Omdat deze kenmerken grotendeels identiek waren aan het oudere ontwerp van Happy Soles, zou een geïnformeerde gebruiker het Crocs-model niet als een volledig nieuw ontwerp beschouwen. De hielband werd als een bijkomstig en functioneel element gezien dat onvoldoende afweek van het oudere ontwerp om een andere totaalindruk te wekken.

De Board of Appeal benadrukte dat een hoge mate van ontwerpvrijheid in de sector ook meespeelt in deze beoordeling. In de schoenenindustrie hebben ontwerpers veel vrijheid om variaties in materiaal, kleuren en details aan te brengen. Dit betekent dat wanneer een nieuw ontwerp slechts kleine verschillen vertoont met een bestaand model, het niet snel als nieuw of individueel karakteristiek wordt beschouwd. Aangezien het Crocs-model in de kern vrijwel identiek was aan het oudere ontwerp, bleef de beslissing van de Invalidity Division overeind en werd de modelregistratie definitief ongeldig verklaard.

Gevolgen van de uitspraak

Door deze beslissing is modelbescherming van Crocs in Europa komen te vervallen. Hierdoor kunnen concurrenten zonder juridische belemmeringen soortgelijke ontwerpen op de markt brengen. Dit maakt het lastiger voor Crocs om op te treden tegen namaakproducten.

Toch is dit niet de eerste keer dat Crocs in deze situatie belandt. Eerder, in 2008 en 2018, werden vergelijkbare uitspraken gedaan over hun modelregistratie. In beide gevallen wist Crocs via schikkingen met tegenpartijen alsnog enige bescherming te behouden. Of Crocs ook nu zal proberen een regeling te treffen met Gor Factory, is nog onduidelijk. Het bedrijf heeft intussen echter een reputatie opgebouwd van juridisch aanvechtbare modelregistraties, en de publieke aandacht rond deze kwestie maakt een schikking mogelijk minder effectief.

Daarnaast speelt mee dat Crocs, door deze uitspraak, in het verleden mogelijk onterecht juridische claims heeft gelegd op concurrenten. Nu hun modelregistratie definitief ongeldig is verklaard, zou dit ertoe kunnen leiden dat eerdere rechtszaken of licentieovereenkomsten worden herzien.

Vragen?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of andere vragen aangaande het modellenrecht of  intellectueel eigendomsrecht? Neem contact op met een van onze advocaten via de mail, telefonisch of vul het contactformulier in voor een vrijblijvend eerste gesprek. Wij denken graag met u mee.